Tršić
Nedaleko od Loznice, na samo nekih 9km od grada na obroncima Gučeva, smešteno je seoce od tek nešto više od 1200 stanovnika Tršić. Po čemu je Tršić poznat? Šta je to što ovo mestašce posebnim, zbog čega je Tršić proglašen od strane Vlade Srbije kao zaštićena celina izuzetnih kulturnih i prirodnih vrednosti i područje izuzetnog značaja.
U Tršiću je krajem 18. veka, tačnije šestog novembra 1787., rođen najveći reformator i praktično otac sprskog jezika kakav danas poznajemo, Vuk Stefanović Karadžić. Iako više puta paljena od strane Turaka, kuća i objekti pored su obnavljani i danas predstavljaju autetičnu kulturno-etnografsku celinu, jedinstveni etno-park.
Vuk Stefanović Karadžić
Rođen u veoma teško vreme, u porodici gde se deca često umirala, dobio je ime koje je trebalo da ga čuva od zlih duhova i veštica, ime Vuk. Pisanje i čitanje je naučio od rođaka Jevte Savića Čotrića, tada jedinog pismenog čoveka u tim krajevima. Obrazovanje nastavlja u školi u Loznici, usled teške bolesti nije uspeo da ga završi. Školovanje je kasnije nastavio u manastiru Tronoši. Problem obrazovanja u manastiru je bio taj da je umesto knjiga dobio stoku na čuvanje, te je zbog toga odlučio da se vrati.
Vuk je bio učesnik Prvog srpskog ustanka. Bio je pisar kod cerskog hajdučkog harambaše Đorđa Đurčije. Iste godine pokušao je i da upiše Karlovačku gimnaziju, ali to nije uspeo jer je bio sa 17 godina prestar za upisivanje. Bezuspešno je pokušavao da nastavi školovanje u Petrinji, učeći nemački jezik, kao i sa Dositejom Obradovićem u Beogradu koji je odbio Vukov zahtev za pomoć.
Nakon što je Dositej osnovao Veliku školu u Beogradu, Vuk konačno dobija priliuku da nastavi obrazovanje i postaje polaznik Dositejeve škole. Nažalost, usled bolesti noge morao je da prekine školovanje i u Dositejovoj. Preselio se prvo u Novi Sad, a nakon toga i u Peštu. U Srbiju se vraća 1810. godine i radi kao učitelj u osnovnoj školi.
source: wikipedia
Nakon propasti ustanka, Vuk je sa porodicom prebegao u Zemun, a nakon toga i u Beč. To je korak koji predstavlja prekretnicu u njegovoj akademnskoj i prosvetiteljskoj karijeri. U Beču se upoznaje sa svojom ženom bečlijkom Anom Marijom Kraus. Takođe, u Beču upoznaje Jarneja Kopitara, slovenačkog cenzora uz čiju pomoć počinje sa radom na pravljenju gramatike narodnog govora i sakupljanju narodnih pesama i umotvorina. 1814. godine Vuk objavljuje svoju prvu zbirku sakupljenih narodnih pesama i prvu gramatiku narodnog govora. Gramatiku je pisao na Kopitarevo nagovaranje iako nije imao dovoljno obrazovanja za takav poduhvat. Gramatika koju je objavio 1814. godine, uprkos tome što je imala mnogo nedostataka smatra se prvog gramatikom narodnog govora. U prvoj gramatici Vuk je u mnogome uprostio azbuku i pravopis, a uveo je i nove glasove na postojećih 24 koje je zadržao iz stare azbuke.
Godina 1847. se smatra kao godine konačne Vukove pobede. U toj godini Vuk je konačno uspeo da dokaže da je narodni jezik jedini pravi jezik Srba, tj da je slavenoserbski jezik kojim su se služili obrazovaniji i bogatiji ljudi zapravo mešavina ruskoslovenskog i narodnog srpskog jezika bez utemeljenih pravila. Kao potvrdu pobede nakon reforme, pisanja gramatike i rečnika objavljuju se četiri značajna dela na reformisanom srpskom jeziku:
• "Gorski Vjenac" - Petar Petrović Njegoš
• "Songs" - Branko Radičević
• Prevod „Novog zavjeta“ na srpski
• „Rat za srpski jeziki i pravopis“ – rasprava o jeziku Djura Daničić
Tršić - lokacija
Tršić se nalazi na samom zapadu Srbije i pripada opštini Loznica, od koje je udaljen nepunih 8km. Put iz Loznice ka Tršiću je veoma dobar pa se do samog Tršića stiže relativno brzo i sa sva četiri točka i osovine. Nažalost, nisam imao priliku da do Tršića dođem iz alternativnih pravaca. Moj put je bio jednostavan Beograd-Loznica-Tršić, tako da ne mogu svedočiti o stanju ostalih puteva ka Tršiću.
Kompletan Tršić je pretvoren u jedinstvenu etnografsku celinu. Od 2017. godine se na tom prostoru nalazi i obrazovno kulturni centar „Vuk Karadžić“. Parking koji se nalazi ispred samog kompleksa je ogroman i dobro sređen, tako da nećete imati nikakvih problema ukoliko se odlučite za izlet u Tršiću.
Tršić je mesto izuzetnog kulturnog, istorijskog i prirodnog značaja koje je dobilo i titulu muzeja na otvorenom. Na lokalitetu se nalazi 35 razbacanih autentičnih kuća koje su povezane mrežom krivudavih puteljaka kojim se povezuju sa bunarima, ambarima i otvorenim ognjištima. Baš kao što je Vuk u svojim delima opisao, Tršić predstavlja jedno tipično dinarsko srpsko selo 19. veka.
Iako je Vukova kuća bila predmet turske odmazde bar 10 puta u svojoj istoriji, danas je potpuno obnovljena i dobila je svoj autentični izgled opisan u Vukovim knjigama. Vukova spomen kuća je dvodelna brvnara, delom iznad podruma, sa strim krovom i sa otvorenim ognjištem karakterističnim za to vreme. U kući se nalaze sto, lampa, ikone, krevet, gusle, kao i Vukovi portreti iz 1816. godine.
Kada se nađete u Tršiću prvo mesto koje ćete verovatno obiće je Saborište. To je mesto gde se svake godine u znak sećanja na Vuka Karadžića, reformatora srpskog jezika i gramatike, održavaju se dve najveće i najznačajnije kulturne manifestacije, a to su Vukov Sabor i Đački Sabor. U dvorištu koje se nalazi uz kuću nalaze se vajat, kačara, ambar i koš za kukuruz.
Kroz sam Tršić protiće rečica Žeravija, čijom dužinom obale su postavljeni vajati sa raznoraznim ponudama. Tu moežete napraviti kratak predah i uživati u tradicionalnoj hrani u jedinstvenoj seoskoj idili.
Serbian 
English 
Russian 
Chinese 
