Tradicionalni muzički instrumenti u Srbiji
Udri brigu na veselje! U Srbiji i generalno na Balkanu, oduvek smo voleli zapevati, zasvirati, zaigrati. Ništa drugačije nije ni danas. Pesma je bila snažno oružje u borbi za opstanak, pesmom su se pričale priče, čuvali običaji i tradicija. Najraniji pisani tragovi govore o dugačkoj muzičkoj tradiciji na ovim prostorima, duboko ukorenjenoj u običajnim pesmama. Na temu istorije muzike u Srbiji možete više pročitati ovde,a u današnjoj temi pričamo o tome kaoji su tradicionalni muzički instrumenti u Srbiji i koju ulogu su imali u razvoju muzike i kulturnog nasleđa na ovim prostorima.
Muzički instrumenti su postali važan deo tradicije naroda sa ovih prostora. Nastajali su baš kao i muzila, pod uticajem raznih kultura čiji je jak uticaj bio prisutan na Balkanskom poluostrvu. Razvojni put svakog danas poznatog instrumenta išao je od obredne faze, preko signalne do vrhunca razvoja i muzičkog instrumenta kako danas izgleda.
U današnjem blogu pričaćemo o tipičnim muzičkim instrumentima koji su karaktersitični za ove krajeve.
Tradicionalni muzički instrumenti u Srbiji – Gusle
Jedan od najpoštovanijih i najpopularnijih instrumenata na ovim prostorima su svakako gusle. Gusle predstavlju neizbrisivi deo tradicije Balkana. Tokom osmanske okupacije ovih prostira, Srbi su svoju istoriju čuvali kroz epske pesme, recitujući uz zvuk gusli. Uz pomoć gusli opevani su najbitniji trenuci iz istorije, a herojstva brojnih junaka zauvek upamćena.
Gusle se najčešće prave od javorovog drveta i izrađuju ih sami guslari. Uz gusle se ne peva niti igra. Ep koji guslar kazuje je najvažniji deo pesme. Prema tradiciji, da bi se dobre gusle izradile potrebno je odabrati javorovu granu sa osunčane strane drveta. Strune koje se koristi u izradi su od konjske dlake sa grive i repa.
Specifičan zvuk koji se proizvodi prevlačenjem gudala preko zategnutih žica, kao i polu-pevanje i recitovanje priče koja prati gusle, UNESCO je proglasio za nematerijalno kulturno nasleđe čovečanstva.
Credits: By August Dominus - Own work, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=73320800
Tradicionalni muzički instrumenti u Srbiji – Frula
Frula je još jedan tradicionalni instrument koji se izrađuje od drveta i veoma je rasprostranjena u Srbiji i koja je u svoje vreme predstavljala centar društvenog života na selima.
Frula se smatra za jedan od najstarijih i najrasprostranjenih instrumenata na svetu. Prema mitolgiji, prva frula je zaostavština i delo šumskog božanstva Pana. Mit kaže da je frulu napravio od nimfe Siringe, pretvorene u trsku. Nekada se izrađivala iz jednog komada drveta, a danas iz dve komponente. Svira se duvanjem vazduha kroz otvor na kraju frule i uz pomoć prstiju obe ruke (frula ima 6 otvora).
Frula u srpskom narodu je veoma popularna, pogotovo u delu naroda koji se bavio stočarstvom. Danas zvuci frule najčešće prate kolo, mada mnogi svirači frule često pričaju besede koje prate sviranje.
Source: By Narodni Muzej Toplice, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=91305750
Tradicionalni muzički instrumenti u Srbiji – Tamburica
Tamburica je žičani instrument koji se još naziva i tambura. Tambure su veoma star instrument koji je bio poznat još za vreme starih kultura Mesopotamije i Egipta.
Tamburica se izrađuje od drveta, a određene vrste četinara daju joj izuzetno dobra akustična svojstva. Najbolji instrumenti se izrađuju ručno.
Sam naziv tamburica datira iz 14. veka. U Srbiji je najveću slavu stekla u Vojvodini, čiji su tamburaški orkestri postali nadaleko poznati.
Credits: By Outesticide - Own work, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=3971357
Tradicionalni muzički instrumenti u Srbiji – Šargija
Šargija je drveni žičani instrument sličan tamburi i za njeno prisustvo na ovim prostorima zaslužni su Turci. Sam naziv šargija potiče od turske reči sarki koja znači istok. Šargija može imati od 4 do 12 žica razvučene preko drvenog tela.
Šargije se sviraju trzanjem uz pomoć specijalne vrste trzalice napravljene od životinjskog roga, koja se naziva „terzijana“. Uz zvuk šargija obično se igra, ali isto tako i pevaju pesme za šargije. Zastupljena je na Kosovu i Metohiji i pojedinim delovima Srbije, baš kao i u Makedoniji.
Source: Respubliko de Gvapolando – own work, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=55086777
Tradicionalni muzički instrumenti u Srbiji – Truba
Iako je u naše krajeve stigla tek u 19. veku, truba se smatra tradicionalnim instrumentom. Truba je aeroforni, limeni, duvački instrument. Za pojavu trube na ovim prostorima, zaslužni su vojnici, nekadašnji vojni trubači.
Nakon Drugo svetskog rata, ovaj instrument dobija na sve većoj popularnosti u ovim krajevima. Posebno mesto u razvoju trube u Srbiji imaju gradovi Užice, Čačak, Zaječar, Vranje i Leskovac. Zvuk trube je vremenom postao poznat da je smotra trubača Dragačeva u Guči, postala jedan od najpopularnijih i najpriznatijih trubačkih festivala na svetu.
Source: PJ, background cropped by EWikist - File:Trumpet 1.jpg, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=11341734
Kategorija
Serbian 
English 
Russian 
Chinese 
