Manastir Rača
Oduvek mi je bilo neverovatno kako su se nekada izvodili veliki građevinski poduhvatili. Fascinantno je saznanje da su se nekada ljudi mnogo lakše pronalazili motivaciju i okupljali oko zajedničkog cilja, cilja koji je iznad svakog pojedinca, cilja koji doprinosi zajednici. Na koji način je to polazilo za rukom vrednim neimarima bez alata i tehnologije koja je danas dostupna?
Iako nam pristupačnost novih tehnologija život na brojne načine čini značajno lakšim, pitanje je koliko nas je udaljia od prirode i od nas samih? Da li nas ritam modernog života sve više udaljava, toliko da danas sve više govorimo o civilizaciji i životu u potpunosti izdvojenom od prirode.
Oduvek mi je bilo neverovatno kako su se nekada izvodili veliki građevinski poduhvatili. Fascinantno je saznanje da su se nekada ljudi mnogo lakše pronalazili motivaciju i okupljali oko zajedničkog cilja, cilja koji je iznad svakog pojedinca, cilja koji doprinosi zajednici. Na koji način je to polazilo za rukom vrednim neimarima bez alata i tehnologije koja je danas dostupna? Iako nam pristupačnost novih tehnologija život na brojne načine čini značajno lakšim, pitanje je koliko nas je udaljia od prirode i od nas samih? Da li nas ritam modernog života sve više udaljava, toliko da danas sve više govorimo o civilizaciji i životu u potpunosti izdvojenom od prirode. Da može drugačije, naučimo iz primera starih neimara i izgradnje manastira. Na obroncima brda i planina, ušuškani između šuma i reka, manastiri predstavljaju pravo svedočanstva o kohabitaciji prirode i čoveka. Naša današnja destinacija je dobro poznata. Spuštamo se pokraj Drine, 7km od Bajine Bašte. Pogađajte, tema današenjeg bloga je ponovo Manastir Rača! Ukoliko ste propustili naše prethodno putovanje kliknite ovde https://clickforserbia.org/monastery-raca/.
Manastir Rača – period nakon smrti igumana Milentija
Iguman Hadži-Milentije iako je posvetio gotovo čitam svoj život podizanju i obnovi manastira Rača, ipak nije dočekao završetak svih radova. Manastir Rača svoj ikonostas i žvopis dobija kasnije, nakon smrt igumana Hadži-Milentija.
Nakon podizanja crkve i konaka u okviru manastirskog kompleksa, javila se potreba za oslikavanjem ikonostasa i živopisa crkve. Uprkos svestranoj pomoći Knez Miloša, ikonostas i živopis su sačekali 1840. godinu, jer sredstava za završetak jednostavno nije bilo dovoljno. Upravo 1840. slikar iz Šapca Georgije Bakalović sa 450 talira oslikava ikonostas za koji se smatra da je jedan od najlepših u Srbiji. 1854. godine završava oslikavanje unutrašnjosti hrama, a na živopisu je radio i slikar iz Požarevca Milija Marković.
Manastir Rača – izrada zvonare
Sa severne strane, na samo nekoliko metara od crkve izdiše se veliki zvonik. Visoka kao crkva, ima 3 sprata, ukrašenih sa po jednim prozorom na svakoj strani sprata, te slepim arkadijama iznad čijih lukova je smeštena po jedna manja rozeta. Zvonara, podignuta 1849. godine zidana je u tesanom i lomljenom kamenu i visine je kao i sama crkva. Sama zvoanara baš kao i sam manastir Rača je imala veoma burnu istoriju.
Prema nekim podacima prva zvona su nabavljenja već 1833. godine, međutim njima se gubi trag i dalja sudbina im se ne zna. To nije poslednji piut da se zvonima gubi trag. Naime, austrijski okupator 1918. godine skida i odnosi zvona. Tako je nastavljen buran život manastira, koji po ko zna koji put u svojoj istoriji u kratkom vremenskom periodu doživljava novo razaranje.
Zahvaljujući jeremonahu igumanu Vasiliju Domanoviću, upravitelju Manastira Rača i đakonu Pavlu Stojčeviću, zvonima se ulazi u trag 1952. godine. Zvona su locirana na tornju katloičke crkve u banatskom selu Malom Karoviću.
Račanska prepisivačka škola
Manastir Rača je za vreme turske vladavine igrao veoma važnu ulogu u sprskoj književnosti. Najveći deo stvaralaštva u 17. i prvoj polovini 18. veka se vezuje upravo za Manastir Raču i „Račansku prepisavču školu“. Manastir Rača kao centar prepisavčke škole imao je je preko 300 kaluđera prepisavača, koje je opsluživalo 400 čobana, kovača i druge posluge. Koliko je prepisavačka škola bila značajna u to vreme, govori da ju je obezbeđivalo 200 stražara. Sve ovo je zabeležio turski putopisac devrviš Zulih 1630. (poznatiji kao Evlija Čelebija) godine.
Prepisavčka škola nalazila se u blizini vrela Lađevac, nekih 40 minuta hoda uz rečicu Raču.
Manastir Rača - Patrijarh srpski gospodin Pavle
Sigurno najvažniji i najveći dokument iz sprske književnosti 12. veka je Miroslavljevo Jevanđelje. Zanimljivost koja se vezuje za ovaj dokument je da je iguman Platon Milojević uspeo da ga sačuva za vreme drugog svetskog rata, krijući ga ispod stepeništa oltara. Na taj način ovi spisi od neprocenjive vrednosti su sačuvani od bugarske kaznene ekspedicije koja 1943. spaljuje sve manastirske objekte.
Manastir Rača - Patrijarh srpski gospodin Pavle
Manastir Rača čuva priču o još jednoj velikoj ličnosti u srpskoj modernoj istoriji. U dva navrata, patrijarh srpski gospodin Pavle je boravio u manastiru, prvi put u periodu od 1948-1950., odnosno drugi put u periodu između 1951-1955. godine. Zahvaljući tada monahu Pavlu, deo svetih moštiju kralja Dragutina (koji se smatra ktitorom i osnivačem manastira) se mogu videti u manastiru.