Golija
U jugozapadnoj Srbiji, zapadno od Raške u obliku latiničkog slova S, prostire se planina Golija. Nepregledna šumska prostranstva, bujni pašnjaci i bistri izvori su dom za oko 1091 vrsta živog sveta. UNESCO je u okviru Parka prirode na preko 75000 ha, 2001. proglasio Rezervat biosfere „Golija – Studenica“. Predivni planinski pejzaži Golije prostiru se na teritorijama čak 5 opština jugozapadne i centralne Srbije: Ivanjica, Novi Pazar, Raška, Sjenica, Kraljevo.Svojom masivnošću, Golja dominara krajolikom. Od svog poznatijeg suseda Kopaonika, veća je čak dva puta!
Kako stići do Golije?
Do Golije se može stići iz više pravaca. Od Beograda je udaljena 230 km, od Novog Sada oko 317 km. Ukoliko na Goliju dolazite sa druge strane, treba znati da je Niš udaljena slično kao od Beograda 224 km. Najbliža mesta Goliju su Novi Pazar 32km, Ivanjica 40km i Raška 43km.
Na obroncima Golije postoji više destinacija pogodnih za seoski turizam. Posebno je interesantna ponuda sela Ivanjičkog okruga. Sama ivanjica, okružena šumama i pašnjacima je proglašena za vazdušnu banju. Ova varošica ugostila je i jedan od najstarijhi fudbalskih kluba u Srbiji – fudbalski klub Javor.
Golija poreklo imena i geografske odlike
Golija pripada unutrašnjoj zoni Dinarskog planinskog sistema. U dužini od oko 32km, Golija se pruža u smeru zapad-istok. Postoje dva dominanta vrha koji se izdvajaju, najviši Jankov kamen sa 1833 m i Crni vrh visine 1795 m. Slede vrhovi Pašina česma sa 1725 m, Radulovac od 1725 m, Odvraćenica visine 1674 m te Tičar visok 1492 m. Upravo svojoj masivnošći Golija najverovatnije ime duguje – „golema“ – ogromna.
Mnogobrojne reke ispresecale su Goliju čineći planinske pejzaže još živopisnijim. Velika površina Golije nalazi se pod bukvom, koje se prostiru u visinskom intervalu od 1000m. Bukove šume prostiru se istočnom, severoistočnom i severnom ekspozicijom. Najveće površine bukove šume nalaze se na Crnom Vrhu (Biser Voda). Pojas mešovitih bukovo-jelovih i bukovo-smrčevih šuma nastavlja se na pojas bukove šume. Posebno su zanimljive varijacije smrče koje neodoljivo podsećaju na omoriku. Ovi zaštićeni primerci mogu se naći na obalama Golijske reke.
Raznovrsnost golijskih pejzaža upotpunjena je prisutnim jezerima. Posebno interesantno je trouglasto jezero Tičar nastalo akomulacijom atmosferskih voda koje su vremenom rastvarale stene na svom dnu produbljući ga i praveći basen jezera. Tričar se nalazi u četinarskoj šumi i zanimljivo je da je njegov jezerski basen produbljuvan do njegovog izdana odakle se danas i održava. Zanimljiva priča vezuje se i za jezero „Nebeska suza“ koje se nalazi na Okruglici na nadmarskoj visini od 1495 m. Naime, ovo jezero je nastalo nakon zemljotresa koji se dogodio u Rumuniji 1974. godine.
Klima Golije
Klimatski uslovi na Goliji u velikoj meri uslovljeni su gegrafskim položajem, nadmorskom visinom, raznovrsnošću reljefa i vegetacije. Zanimljivo je da je Golija područje sa najviše snega u Srbiji. Sneg na Goliji često se zadržava i do 5 meseci, a visina snežnog pokrivača dostiže visinu od preko jednog metra.
Tri klimatska područja se jasno izdvajaju na Goliji: Dolinski sa brskim područjem (do 700 m). Ovaj klimatski region odlikuje umereno-kontinentalna klima koja preovladava; Prelazni region do visine od 1300 m koga odlikuju duge i oštre zime sa obilnim snežnim padavinama, kratkim letima sa hladnim noćima i toplim danima; Planinsko klimatsko područje na visinama od preko 1300m koga odlikuju duge i veoma oštre zime sa obilnim padavinama sa dosta snega i kratka leta promenjivog vremena. Jeseni proleća su hladni uz česte kiše.
Klima Golije je umerenija i dosta prijatnija od njegovog suseda Kopaonika. Sam geografski položaj doprineo je mešanju uticaja različitih klimatskih tipova na formiranje jedinstvene klime Golije. Kao takva, pogoduje razvoju stočarstva i uzgajanje nekih retkih poljoprivrednih kultura. Takođe, klima Golije odgovorna je što je planina pogodna za lečenje velikog broja respiratornih bolesti.
Povoljna klima i šaroliki pejzaži Golije su postali utočište brojnih divljači. Na Goliji možete naći vukove, lisice, divlje svinje, medvede, jazavce, jelene, zečeve, kao i 95 vrsta ptica.
Turistička ponuda Golije
Golija je kao što je već rečeno poznata i kao planina za lečenje respiratornih oboljenja. Kvalitet planinskog vazduha, napravio je Goliju popularnom planinarskom destinacijom. U samom srcu planine nalazi se planinarski dom „Golijska reka“ koji raspolaže sa kapacitetima od 34 kreveta i terenima za razne sportove.
Sama planina je prepuna prirodnih ski staza, međutim nedostatak adekvatne infrastrukture učio je da Golija još uvek ne postane poznata turistička destinacija. Za ljubitelje zimskih sportova na raspolaganju je pet žica (ski liftovi, sidraši i tanjiri), sa sedam staza, dužuna od 450m do 1200m.